به گزارش قدس آنلاین، «سرگئی ریابکوف»، معاون وزیر خارجه روسیه در گفتگو با خبرگزاری تسنیم علاوه بر برجام به موضوعاتی در خصوص سوریه، تنش با آمریکا، حمله موشکی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به دیرالزور سوریه، تنش قطر با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس پرداخت. مشروح این مصاحبه به شرح زیر است.
*وزیر امور خارجه ایران اخیرا نامه‌ای را به مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نوشت و در آن به موضوع نقض برجام توسط آمریکا پرداخت. نظرتان درباره مفاد نامه چیست؟
ریابکوف: این مسئله پنهان نیست که سرویس خارجی اتحادیه اروپا، در واقع، نامه‌ای را که شما (ظریف) به آنها ارجاع داده بودید را (بین گروه ۱+۵) توزیع کرده است. این یک اقدام معمول و مرسوم است، و من بر باورم این موضوع خودش مدنظر آقای ظریف در تصمیم‌اش برای ارسال این نامه به خانم موگرینی بود، اینکه این نامه بین دیگر اعضای گروه (۱+۵) توزیع شود. و با دقت و همفکری زیادی این نامه و کلمات و احساساتی که در نامه جناب آقای ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران بیان شده است را بررسی کردیم. از آنجا که ما اساساً با این نکته ایران موافقیم که آمریکا در تمام طول دوره اجرای برجام نه‌تنها پایینتر از سطح انتظار عمل کرده، بلکه معتقدیم و نشانه‌هایی را می‌بینیم که آمریکا مغایر و به‌خلاف الزامات برجام عمل می‌کند و این اقدام یا عدم اقدامی است که من آن را عدم پایبندی به الزامات برجام توصیف می‌کنم.
اولا، ما شاهد یک سیاست مداوم بازدارندگی توسط آمریکا در خصوص فعالان اقتصادی و مالی در دنیا هستیم، به این مفهوم که این فعالان اقتصادی یا از همکاری عادی و مثبت با طرف‌های ایرانی منع می‌شوند یا اینکه آنها به‌واسطه تبعات منفی احتمالی چنین تجارتی با طرف‌های ایرانی ترسانده می‌شوند و این فقط به‌خاطر این است که آمریکا سیستم بین‌المللی مالی و بانکی را کنترل می‌کند و قادر خواهد بود در شرایطی خاص این فعالان را تنبیه کند و این به‌خاطر آن است که ما و طرف ایرانی آن را رابطه همکاری متقابل کاملا مشروع و منطقی می‌دانیم.
موضوع دوم، طرف آمریکایی در سه مقطع لیست تحریم‌های خود را علیه افراد و مهمتر از آن نهادهایی از ایران و کشورهای ثالث به‌دلیل آنچه همکاری با طرف ایرانی در خصوص برنامه موشکی ایران می‌نامد افزایش داده است. این هم یک نشانه دیگر از این است که ایالات متحده نمی‌تواند جایگزینی بیابد برای سیاست کاملا نادرست، ناکام و غیرمنطقی خود در تحریم یکجانبه دیگران، از جمله، روسیه، ایران، به خاطر اینکه چیزهایی که آن کشورها به عنوان حق مسلم خود انجام می‌دهند، به خاطر چیزهایی که صرفا ایالات متحده نمی‌پسندد، و این یک نوع یکجانبه‌گرایی محض و تلاشی برای اعمال سیاست‌های هژمونیک در قبال ملت‌های مستقل است.
این دو مسئله، از دید من، به صورت ابتدایی و اساسی راهبر (اقدامات) این کشور نسبت به برجام است، موضوعی که کاملا مختل‌کننده است. و این موضوع را برای طرف آمریکایی در تمام سطوح تفهیم کردیم و ما به ایالات متحده درخصوص تلاش‌های بیشتر برای اعمال اراده سیاسی خود علیه ایران و دیگران که باعث زیر سئوال رفتن کلیت ساختار برجام می‌شود، هشدار دادیم.
همانطور که پیشتر بیان شده است، من می‌گویم که صرفنظر از این اقدامات کاملا نگران‌کننده ایالات متحده یا عدم تمایل واشنگتن برای تغییر و بهبود محیط اقتصادی برای فعالان اقتصادی کشورهای ثالث که در ایران یا با ایران مشغول فعالیت هستند، صرفنظر از این مسئله، ما شاهد یک وضعیتی هستیم که ایالات متحده در حال انجام چیزی موسوم به "بررسی سیاست‌ها در قبال ایران" است، جایی که برجام در یک زمینه گسترده‌تری موسوم به وضعیت منطقه‌ای قرار گرفته است، و ما می‌دانیم به زبان آمریکایی‌ها چه معنایی دارد. این یک تلاش دیگر برای بازتوازن وضعیت شکننده در اطراف خلیج فارس و همچنین کشاندن این مسئله به زمینه اتهامات مطرح علیه برخی جنبه‌های خاص سیاست‌های داخلی یا خارجی ایران است. این یک دوره بسیار مشکل‌زا و اخلال‌گر است، از آنجا که نمی‌دانیم چه زمانی این "بررسی سیاست‌ها در قبال ایران" در ایالات متحده به پایان می‌رسد، ممکن این مسئله در پایان سال (جاری میلادی) میسر شود، ممکن است که تا پاییز ادامه یابد و این به معنای این است که بقیه ما، و سایر جهان به وسیله بازبینی سیاست آمریکا به گروگان گرفته شده‌اند. این یک وضعیت پایدار نیست.
ما خواهان این هستیم که ایالات متحده این تلاش را به گونه‌ای تکمیل کند که برجام را تقویت کند و موجب اطمینان خاطر بیشتری در کل وضعیت شود و پیش از هر چیزی و مهمتر از هر چیزی به معنای شناسایی تام و تمام حق حاکمیت مشروع ایران باشد. ما همانطور که این موضوع را به صورت مستقیم (صریح)در مقابل شما بیان می‌کنم، در پشت درهای بسته هم در تمام سطوح چنین کاری می‌کنیم و من مطمئن هستم زمانی که کمیسیون مشترک، همانطور که شما اشاره کردید، هفته دیگر بار دیگر تشکیل شود، و نماینده ایالات متحده در آن حاضر شود، چنین عمل کنیم، (و) از این فرصت و امکان بار دیگر استفاده کنیم تا به آنها موضع کاملا استوار و پایدار طرف روس را در این مسئله به آنها یادآوری کنیم.
*شما به عدم پایبندی آمریکا و اینکه این کشور برخلاف برجام عمل می‌کند اشاره کردید، منظورتان از عدم پایبندی و اقدام برخلاف برجام، همان "نقض" برجام است؟
ریابکوف: این را هم می‌توانید به این شیوه بگویید، من از زبانی استفاده می‌کنم که برای ذهن کسانی که برجام را مورد مذاکره قرار می‌دادند شناخته شده و آشنا است. هرکسی که آن را بشنود متوجه می‌شود که منظور من چیست. این وضعیتی است که اقدامات یا عدم اقدامات آمریکا، دقیقا با جوهره سند متناقض بوده و با متن و روح برجام ناسازگار است.
*در نشست آتی کمیسیون مشترک برجام آیا انتظار می‌رود که اقدامی عملی در مقابل اقدامات آمریکا برخلاف برجام، اتخاذ شود؟ به نظرتان روسیه و اتحادیه اروپا، در آینده و بلند مدت می‌توانند در برابر رویکردهای اینچنینی آمریکا بایستند و آنها را متوقف کنند؟
ریابکوف: پیش از و بیش از هرچیزی، من فکر می‌کنم این مسئله مهم است که ما با دوستان ایرانی خود نظر مشترکی داریم. و مباحثات صبح سه‌شنبه من با همتایانم در وزارت خارجه ایران، با آقایان عراقچی و تخت‌روانچی درباره آن موضوعات گفتگوهایی مثبت و عمیق داشتم. ما تنها به مقایسه نکات و یادداشت‌ها نپرداختیم، ما تلاش کردیم از بین آب‌های خروشان کنونی، راهی به جلو بیابیم، به شیوه‌ای که به ما اجازه دهد تا به صورت موازی (همراه)، فکر و بررسی کنیم و امیدوارم به صورت موازی (همراه) عمل کنیم. فکر می‌کنم که این یک اقدام و رویه به‌خوبی توسعه‌یافته در یک نگاه مثبت‌اندیشانه به جهان است، اینکه چگونه با یکدیگر با همتایان ایرانی خود کار می‌کنیم، ما در طی تمامی مذاکرات چنین کردیم و هم‌اکنون در خصوص اجرای برجام نیز ادامه یافته است.
در خصوص اقدامات عملی، من فکر می‌کنم که کمی هنوز زود است که در این باره سخن بگوییم، باید ببینیم دیگران چگونه واکنش نشان می‌دهند، اگر که واکنشی نشان دهند، و در نشست آتی کمیسیون مشترک چه مسائلی را مطرح خواهند کرد، ما به آنچه که آمریکا خواهد گفت گوش فرا خواهیم داد، همچنین به آنچه که اروپایی می‌گویند نیز گوش فرا خواهیم داد. ما امیدواریم که سیاست‌های اروپایی بیشتر در بر گیرنده استدلال، منطق و منافع مشترک باشد تا اینکه شامل ایدئولوژی و سیاست‌های ناکام گذشته باشد. ما با طرف ایرانی همچون دیگر طرف‌های گروه (۱+۵) مانند چین و دیگران در ارتباط و تماس نزدیک هستیم. این یک کار و فرآیند معمول و مرسوم دیپلماتیک است که همانطور که توضیح دادم ما مایل به ادامه آن هستیم.
*همانطور که اشاره کردید بررسی‌هایی در ایالات متحده وجود دارد در خصوص توافق هسته‌ای و سیاست‌های این کشور در قبال ایران؛ برخی می‌گویند که دولت آمریکا در قبال ایران و برجام دچار بلاتکلیفی است، اما از طرف دیگر بحث دیگری هم هست مبنی بر اینکه دولت ترامپ قصد دارد با طولانی کردن فرایند این بررسی، باعث ایجاد سردرگمی در میان شرکت‌های خارجی در خصوص انجام مبادلات با ایران شود. فکر می‌کنید که کدام یک از این دو تحلیل درست است؟
ریابکوف: همانطور که می‌دانید، آمریکا در طول سال‌های گذشته جعبه ابزاری بسیار پیشرفته از تحریمها و سایر تدابیر قهری توسعه داد که در دستگاه ذهنی آنها نسبت به استفاده از زور – به عنوان مثال- مقرون به صرفه‌تر است. استفاده تمام‌عیار و نادر از زور خطراتی دارد، چرا که دیگران هم ممکن است به صورت تلافی‌جویانه مقابله به مثل کنند و همواره این خطر وجود دارد که تنش‌های نظامی غیرقابل کنترل ایجاد شوند. در حالی که آنها اینطور فکر می‌کنند که با استفاده از تحریمها، می‌توانند به همین هدف‌ها با هزینه‌هایی به مراتب کمتر از جانب خودشان دست پیدا کنند، با توجه به اهمیت – اگر نگوئیم سلطه‌ای- که آمریکا در نظام‌های مالی (جهان) و نظام کلی اطلاعات مالی و کنترل بر مبادلات مالی و همه‌چیز دارد؛ و به نوعی آنها درست می‌گویند، چون در نبود گزینه‌های جایگزین، آنها می‌توانند از این سلطه‌شان سوءاستفاده کنند و این موضوع را به سود خودشان تمام کنند. من فکر می‌کنم که تنها پاسخ طولانی مدت به این چالش، ایجاد چند قطبی‌های راستین در تمامی جنبه‌های دنیا است، از جمله در نظام مالی ما لازم است که انحصار دلار آمریکا را از بین ببریم. ما در روسیه به تدابیر بیهوده و دلخواهانه برخی بانک‌های آمریکایی مبتلا شده‌ایم که به دلایل نامعلوم تصمیم گرفته‌اند که نباید اجازه داده شود تراکنش‌های بانکی یا سایر تراکنش‌های طرف‌های روسی از حساب‌های یا ترازهای مالی آنها عبور کند، تنها به این دلیل که آنها مجوزهایی با ماهیت‌های بسیار مبهم از طرف نهادهایشان مانند خزانه‌داری (آمریکا) یا OFAC (دفتر کنترل دارایی‌های خارجی خزانه‌داری آمریکا) یا هر نهاد دیگری در آنجا دارند. شما این موضوع را در زمان تحریمها که این تدابیر در بالاترین میزان علیه ایران بودند، به صورت بلاواسطه تجربه کردید، در حالی که الان تبعات یا نتایج اندکی از آن موضوع را شاهد هستید.
اما وقتی می‌گویم که مبتلا شده‌ایم به این معنی نیست که چیزی درباره آن یاد نمی‌گیریم. ما درباره آن درس می‌گیریم و به طرز روزافزونی علیه آن ایمن می‌شویم و بیش از پیش، مصمم شده‌ایم که سپری در برابر این اقدامات سوءاستفاده‌گرانه طرف آمریکایی ایجاد کنیم و فکر می‌کنم که طرف‌های دیگر هم بایستی در آینده به همین نحو فکر کنند. چون آمریکایی‌ها، با توجه به بی‌توجهی‌ها به برخی اصول، در نهایت به ضرر منافع آنها عمل می‌کنند؛ همانند آن کاری که آنها در پایان سال گذشته برای مصادره اموال دیپلمات روسیه، با بی‌توجهی کامل به کنوانسیون وین درباره روابط دیپلماتیک و مصونیت دیپلماتیک این اموال انجام دادند. این خود گامی دیگر در جهت این جریان‌های مشکل‌ساز بود. کشوری که ادعا می‌کند بر اساس قانون بنا نهاده شده، اولین کشوری است که هنجارهای قوانین بین‌المللی و همچنین قوانین خودش را هم زیر پا می‌گذارد، چرا که مصادره‌ناپذیری املاک خصوصی در آمریکا، الفبای جامعه هستند. فقط دارم این را به عنوان مثالی عرض می‌کنم درباره اینکه این تفکر بسیار غلط و خطرناک تا کجا در دستگاه ذهنی برخی از سیاستگذاران در واشنگتن، پیش رفته و گسترش پیدا کرده است.
*شما به موضوع تحریمها اشاره کردید. تحریم‌های جدیدی در کنگره آمریکا در دست بررسی هستند به نام اس.۷۲۲ که درباره ایران هستند و برخی از بخش‌های آن هم به روسیه مربوط می‌شود. اول، ارزیابی شما درباره تحریمها با توجه به توافق هسته‌ای ایران چیست، و دوم، ارزیابی شما و نگرانی‌هایتان درباره این تحریمها با توجه به روسیه چیست؟
ریابکوف: فکر می‌کنم که کنگره آمریکا در حال حاضر منشأ خسارت‌بارترین و مخرب‌ترین اقداماتی است که آمریکا انجام می‌دهد. این بسیار تأسف‌بار است، زیرا آنطور که ما می‌دانیم کنگره آمریکا همیشه نماد مسئولیت‌پذیری، اندیشه ورزی و توانایی بررسی امور از دیدگاه‌ها و زوایای مختلف بوده است. اما در هر زمانی، منافع ملی آمریکا و منافع حوزه‌های انتخاباتی که به نمایندگان و سناتورها رأی دادند را نادیده می‌گیرند. این افراد می‌توانستند مسیری بسیار مسئولانه را انتخاب کنند. اما اکنون دیگر چنین نیست. حالا ما در آنجا مجموعه‌ای از سیاستمداران را داریم که به نحوی بسیار یک‌دست، برخی دیدگاه‌ها و مفروضه‌های بسیار نادرست را تکیه‌گاه خود برای تصمیم‌گیری درباره کشورهایی قرار داده‌اند که به هر دلیلی آن را دوست ندارند- از جمله روسیه، ایران و برخی کشورهای دیگر.
طرح قانونی ۷۲۲ که شما به آن اشاره کردید، مشکلات بیشتری در مسیر عادی‌سازی روابط ما با آمریکا ایجاد خواهد کرد. در صورتی که از طریق این قانون تدابیر تنبیهی علیه روسیه به کار گرفته شوند، نباید درباره اینکه روسیه توانایی یا اراده مقابله به مثل دارد، شکی وجود داشته باشد و من اینکه چه اقدامات متقابلی اتخاذ خواهند شد را فاش نخواهم کرد، اما تدابیر ما الزاماً اقداماتی هم‌ارز (متقارن) نخواهد بود. ما راه‌هایی پیدا خواهیم کرد که به این افراد بفهمانیم که کار غلط انجام داده‌اند. این یک موضوع. اما درباره ایران جه می‌توانم بگویم؟ فقط می‌توانم ابراز تأسف کنم که این افراد، بدون در نظر گرفتن اتفاقات مربوط به برجام و با بی‌توجهی کامل به پایبندی کامل و بی‌نقض ایران به الزامات توافق هسته‌ای، در تلاش هستند بهانه‌ای برای اضافه کردن تحولات منفی به برجام که همین حالا هم در حال گذر از برهه‌ای دشوار است، اضافه کنند. این انتخاب آنها است.
من مطمئنم که خردمندی مردم و مسئولان ایران به این کشور اجازه ایستادگی در برابر این فشار بیشتر و پیدا کردن راهی برای واکنش به این اقدامات آنها با شرافتمندی و مسئولیت‌پذیری کامل را خواهد داد. اما مسئولیت تمام تبعات خسارت نهایی به برجام، کاملاً به عهده کسانی خواهد بود که همواره این بهانه‌های جدید را برای پیچیده‌ترین امور ابداع کرده و ابزارهای جدیدی برای تغییر دادن مسیر دولت قبلی آمریکا در خصوص این موضوعات خاص پیدا می‌کنند. این موضوع برای آمریکا عمیقاً مایه تأسف است.
*درباره اقدامات تنبیهی، یک رسانه روسی امروز گزارش داد که روسیه احتمال دارد ۳۰ دیپلمات آمریکایی را اخراج کرده و برخی اموال متعلق به آمریکا در روسیه را مصادره کند. آیا چنین اقدامی در دست بررسی است؟
ریابکوف: ما همواره این موضوع را به صورت خصوصی به آمریکا گفته‌ایم – البته تا حالا چندین بار هم علنا گفته‌ایم – که این دو اقدام در دست بررسی هستند. ما نمی‌توانیم برای مدت نامحدود صبر کنیم تا طرف آمریکایی راهی برای برون‌رفت از این وضع دشوار که دولت قبلی ایجاد کرد، پیشنهاد کند. تا این لحظه شاهد ارائه هیچ ایده معناداری از طرف (دولت فعلی) آمریکا برای حل و وفصل وضع دشواری که دولت قبل آنها را در آن قرار داد نبوده‌ایم. ما پیشنهاداتی به آمریکایی‌ها برای انجام اقدامات لازم داده‌ایم، من وارد جزئیات درباره نحوه پیشرفت تعاملات ما با طرف آمریکایی نمی شوم، اما واقعیت این است که تا حالا یعنی از دسامبر سال ۲۰۰۹ تا ۱۱ جولای هیچ نتیجه‌ای چنانکه لازم است را شاهد نبوده‌ایم. یکبار دیگر می‌گویم که صبر ما نامحدود نیست و این دو اقدام، به طور جدی در مسکو در دست بررسی است.
*درباره دیدار اخیر بین آقای پوتین و آقای ترامپ، آیا شما شاهد هیچ نشانه مثبتی مبنی بر تغییرات احتمالی در موضع طرف آمریکایی در آینده بودید؟ آیا می‌توانیم بگوییم که شاهد تغییری در رویکرد طرف آمریکایی بوده‌ایم؟
ریابکوف: فکر می‌کنم تغییر در روابط ما با آمریکا به سمت بهتر شدن، فرایندی است که نمی‌تواند یک شبه اتفاق بیفتد. با همه اهمیتی که ما- و همینطور ما روس‌ها - برای دیدار میان روسای جمهور، پوتین و ترامپ قائل هستیم فکر می‌کنیم قبل از اینکه بتوانیم به این جمع‌بندی برسیم که کاملاً در مسیری متفاوت قرار گرفتیم به انجام اقدامات بیشتری نیاز است. حالا که این را گفتم، باید تأکید کنم که خود این دیدار تا آنجا که من می‌دانم – من در جلسه حضور نداشتم ولی طبق روایت‌هایی که شنیده‌ام- در فضایی مثبت و مبتنی بر تعامل و به صورت فشرده انجام شد. آنها درباره مسائل دوجانبه، سوریه و اوکراین گفت‌وگو کردند. اما، درباره توافق هسته‌ای در آنجا بحث نشد. درباره نتایج خاص این دیدار، من به سه مورد اشاره می‌کنم که برای آینده نویدبخش هستند اما هنوز هم لازم است که نحوه اجرایی شدن آنها توسط طرف آمریکایی در عمل به محک آزمون گذارده شود، چون ما در طرف روسیه، دستورالعمل‌های مستقیمی از طرف رئیس‌جمهور دریافت کرده‌اند که کاملاً به موارد حاصل‌شده پایبند بمانیم و سهم خودمان از این فرایند را انجام بدهیم. آن سه حوزه عبارتند از اعلام منطقه کاهش تنش جدید در سوریه؛ دوم، توافق برای آموزش کارشناسان دو طرف از ساختارهای دولتی جهت کار بر روی موضوعات امنیتی فناوری اطلاعات و امنیت سایبری، چون همانطور که می‌دانید اینها عرصه‌هایی هستند که در زمان‌های اخیر غیرقابل درک‌ترین اتهاماتدر آمریکا درباره آنها علیه روسیه مطرح شده‌اند. مورد سوم، اینکه ما به سمت یک چارچوب تفاهم احتمالی درباره نحوه گسترش روابط ناپایدارمان از روابط اندک فعلی، حرکت کنیم. و این مورد، طبق درک ما، تعهد عدم دخالت در مسائل داخلی یکدیگر را شامل می‌شود. روی‌هم‌رفته شرایط بسیار حساس و ظریف هستند؛ بر همین اساس است که می‌توان فهمید که دیدار بین دو رئیس‌جمهور در هامبورگ برای چه تا این حد طولانی شد. یکبار دیگر باید بگویم، لحظه‌ای مثبت و رویدادی مهم بود- اتفاقی که بر بخش زیادی از آنچه در هامبورگ به وقوع پیوست سایه افکند و این اولین دیدار شخصی بین دو رئیس‌جمهور بود، اما اینکه بعداً چه اتفاقی می‌افتد را باید منتظر ماند و دید. ما در طرف روسیه، کاملاً متعهد به پیشبرد امور با آمریکا به نحو مثبت و پشت سر گذاشتن مشکلات متعدد برهه‌های زمانی گذشته هستیم.
*بر سر ایجاد واحدهای امنیت سایبری توافق شد؟
ریابکوف: بله. ما الان قصد داریم نهادی را راه‌اندازی کنیم. این نهاد قرار است تکرار کارگروهی باشد که با آن آشنایی داریم و به شکل یک کمیسیون ریاست‌جمهوری در رابطه بین روسیه و آمریکا فعالیت می‌کرد، بلکه در شکل جدید، نشست‌ها، میزگردها و جلسات مشورتی متشکل از چندین سازمان برگزار خواهد شد. در این جلسات، افراد متحصص حضور پیدا می‌کنند و به مقایسه اشتراک اطلاعات می‌پردازند و بررسی می‌کنند که چه اقداماتی می‌توان انجام داد تا از مواقعیت‌هایی که در آنها فردی به اقدامات خلاف، جرائم کیفری متهم می‌شود، جلوگیری شود. به هر حال، ما کمتر از آمریکا به غلبه بر مشکل جرائم سایبری در تمامی اشکال آن اعم از سرقت اموال به صورت سایبری، انتشار سایبری اطلاعات کیفری و غیره – یا تحریک به تروریسم- علاقه‌مند نیست. فهرست طویلی وجود دارد.
این موضوع جداگانه‌ای است، اما ما حالا توافقی برای بنا نهادن ساختاری داریم که می‌تواند نگرانی‌ها درباره استفاده از اینترنت برای مقاصد سیاسی یا برای دخالت در فرایندهای سیاسی را رفع کند.
*آقای ترامپ ظاهراً از یکی از توئیت‌هایش درباره تشکیل واحدهای امنیت سایبری عقب‌نشینی کرد.
ریابکوف: اطلاعی از عقب‌نشینی ایشان ندارم. من از هیچ موضع خاصی که این دولت آمریکا قبل از دیدار هامبورگ در این مسئله خاص گرفته باشد اطلاع ندارم. در واقع، ما قبل از این نشست، تماس‌های مقدماتی و آغازین درباره این موضوع خاص داشتیم و اوضاع به نحو مناسبی پیش رفت. من به دیگران اجازه می‌دهم... من خودم آنجا نبودم و وظیفه من هم نیست این موضوعات را بررسی کنم. دیگران به شما خواهند گفت که قبل از برگزاری دیدار میان روسای جمهوری، برخی بررسی‌های میدانی صورت گرفتند.
*نتیجه فرایند ارتباط بین آمریکا و روسیه هنوز محقق نشده است. شما هنوز شاهد تغییر از طرف آمریکا نبوده‌اید. درست است؟
ریابکوف: خب، هنوز برای گفتن اینکه چیزی تغییر کرده اندکی زود است. منظورم این است که دو سال و شاید بیشتر طول کشید که دولت آمریکا و سیاستمداران این کشور وضعیت فعلی روابط با روسیه را به وضع اسف‌بار فعلی برسانند. بنابراین، چرا ما انتظار داریم که بهبود در روابط ظرف چند روز اتفاق بیفتد؟ دیدار میان روسای جمهور، همین جمعه اتفاق افتاد و امروز تازه سه‌شنبه (در زمان مصاحبه) است. ما باید فشرده کار کنیم تا در جریان امور باقی بمانیم و سررشته امور را از دست ندهیم. این احساسی است که من دارم، یا نحوه مطرح کردن مسئله برای خودم است، زیرا که من رسماً در وزارت خارجه روسیه مسئول روابط با آمریکا هستم.
*آیا تا زمان دیدار دو رئیس جمهوری، هیچ تغییری در سیاست‌های آمریکا در قبال روسیه رخ نداده است؟
ریابکوف: خیر، خیر، این حقیقت دارد، این موضوع حقیقت دارد. من منظور شما را متوجه نشدم.
*درباره توافق روسیه و آمریکا در خصوص جنوب غربی سوریه، می‌توانید کمی از جزئیات آن را بیان کنید؟ اینکه کدام مناطق شامل آن می‌شود و کدام نیروهای و کشورها در آن مناطق خواهند بود؟ با توجه به اینکه برخی گزارش‌ها حاکی از این است که اسرائیلی‌ها با حضور نیروهای روسی در این منطقه مخالفت کرده‌اند.
ریابکوف: سه نکته در این باره وجود دارد. من در اینجا خطوط و نقشه‌ها را آشکار نخواهم کرد، زیرا چیزهایی وجود دارد که به صورت فوری به ملعبه دستان کسانی تبدیل می‌شود که مخالف نیروهای دولتی و دقیقا مخالف مفهوم تفاهم روسیه و آمریکا در این مسئله هستند. اما من می‌توانم به شما اطمینان بدهم که تمامی اینها به شیوه‌ای اتفاق می‌افتند که دقیقا به دمشق و تهران منتقل (و منعکس) می‌شوند، جایی که بر سر بنیان برای تعامل مرتبط درباره آنچه در حال رخ دادن است اشتراک نظر داریم، و مشورت می‌کنیم که در غیر این صورت غیرممکن و ناقض عهد برای شرکای ما می‌بود. من نمی‌گویم که طرف آمریکایی خواهان این توافق نبود، من فکر می‌کنم که ایالات متحده بر این باور است برخی تجارب در سوریه می‌توانند در جاهای دیگر اعمال شده و به کار گرفته شوند. امیدوارم که چنین باشد، و نه به هزینه یکپارچگی سرزمینی، حق حاکمیت و اتحاد سوریه؛ این خط قرمز ما است و ما به ایالات متحده این را گفته‌ایم. خواهیم دید که رفتار آنها در میدان عمل چگونه متناسب با این مسئله خواهد بود.
مفهوم مناطق کاهش تنش، امکان کاهش تلفات را فراهم می‌کند و امیدواریم فضای سیاسی بهتری را فراهم کند. ما به دنبال تعمیق (و تقویت) فرآیند آستانه هستیم و به هیچ وجهی تلاش‌های دی‌میستورا و فرآیند ژنو را در کلیت آن زیر سئوال نمی‌بریم.
و نکته سوم، من فکر می‌کنم تمامی این فرآیندها به صورت متقابل همدیگر را تقویت می‌کنند و با یکدیگر سازگاری دارند.
در این چارچوب، من در کل، توجهی به مواضعی که طرف اسرائیلی اتخاذ می‌کند نخواهم داشت. فکر می‌کنم که مناطق کاهش تنش در سوریه، بیشتر به خاطر منافع طرف روسی و طرف آمریکا به مفهوم واقعی کلمه ایجاد شده تا به خاطر درون‌دادهای رسیده از نیروها و بازیگران در منطقه. این نکته را هم یادآوری کنم که مفهوم اصلی مناطق کاهش تنش، چندی پیش توسط رئیس‌جمهور پوتین، در سطح بالا و بر اساس تماس‌های وی با همتایان ایرانی، سوری و ترکیه‌ایش مطرح شد. بنابراین، ما در راستای این اصول فعالیت می‌کنیم و این کار را به صورت مبهم انجام نمی‌دهیم، بلکه بر اساس رایزنی‌ها با ایران به عنوان برجسته‌ترین شریکمان در این تلاش انجام می‌دهیم.
*اخیراً روسیه گفته که اعتماد بالایی وجود دارد که البغدادی، سرکرده داعش کشته شده است. جدیدا هم برخی رسانه‌های عربی در منطقه گزارش دادند که رهبر داعش کشته شده است. آیا اطلاعات تازه‌ای درباره این موضوع دارید؟
ریابکوف: بعد از برخی گزارش‌های اولیه توسط منابع غیرمجاز در روسیه درباره مرگ البغدادی، ما بیش از یک بار این موضوع را اعلام کردیم که نمی‌توانیم قاطعانه این را تأیید کنیم. حتی وزیر (خارجه روسیه) لاوروف چند هفته قبل گفت که مسکو هیچ اطلاعات نهایی درباره آنچه اتفاق افتاده ندارد. من امروز (سه‌شنبه) برخی گزارش‌ها از منابع عربی در این مورد دیدم. باز هم همانند مورد خودمان می‌گویم قبل از اینکه بتوانیم چیزی را با اطمینان بگوییم به تأیید قاطعانه‌تر و نهایی نیاز داریم.
*روسیه تا کنون به صورت مستقیم در موضوع قطر و کشورهای حاشیه خلیج فارس دخالت نکرده است. این روال تا کی ادامه پیدا خواهد کرد و نظر شما درباره این مسئله چیست؟
ریابکوف: می‌دانید که سیاست روسیه در موضوع خاورمیانه به صورت گسترده و سوریه، دخالت نیست.
*منظور من نوعی میانجی‌گری هست.
ریابکوف: بله. ما کمک‌های خود را به قطری‌ها، برای سعودی‌ها و برای اماراتی‌ها و برای هرکسی از جمله مصری‌ها، و هرکسی که درگیر (این ماجرا) شده است، عرضه کرده‌ایم. من فکر می‌کنم در فقدان علاقه به صراحت بیان شده از سوی کشورهایی که بیشتر از همه درگیر شده‌اند، مجالی برای میانجی‌گری ما وجود ندارد. پیشنهاد ما وجود دارد، ما می‌توانیم به شکل امکان‌پذیری یک (چارچوب) تبادل اطلاعات را توسعه دهیم، پیام‌هایی را ارسال کنیم، برخی راه‌حل‌ها را تسهیل کنیم، شبیه به آنچه که ما در ماجرای برجام انجام دادیم و این پیشنهاد وجود دارد. اشتیاق و علاقه آشکار ما در این موضوع برای این است که اطمینان دهیم اولا هیچ نتیجه‌ای از خشونت به دست نمی‌آید، این خطر هرچند نسبت به قبل دورتر شده است، اما ممکن است زمانی رخ دهد، ما باید با تمامی ابزارها از این خطر اجتناب کنیم. و دوما باید مطمئن شویم که این وضعیت از سوی هیچ بازیگری برای تغییر توازن منطقه‌ای مورد استفاده قرار نگیرد. اگر شخصی تعدادی را به مقابله با دیگران برانگیزد، و تلاش کند بر این مبنا از نظر ژئوپولتیکی، منطقه‌ای یا تنها سیاسی پیروز شود، بسیار خطا است و به همه درباره این رویکرد هشدار می‌دهیم. من امیدوارم که هرکسی نه سخن روسیه را بشنوند بلکه به آن گوش فرا دهد.
*درباره حمله (موشکی) سپاه پاسداران انقلاب اسلامی علیه داعش در دیرالزور، چه ارزیابی از آن دارید؟
ریابکوف: باید یادآوری کرد که همه باید متحد شوند، هر ملت و هر دولت مسئولیت‌پذیری باید علیه پدیده شوم متحد شوند. زیرا این پدیده می‌تواند هرجایی را هدف قرار دهد. تلاش برای تقسیم کردن تروریسم به "تروریسم خوب و نه چندان خوب" و اینکه بعضی‌ها در یک طرف زمین بازی کنند و عده‌ای هم در طرف دیگر زمین، اقدامی اشتباه و محکوم است. اما کسانی که آنها را به رسمیت می‌شناسند، مرتکب اشتباه می‌شوند و تراژدی‌های بسیار بیشتری می‌توانند اتفاق بیفتند. ما در خصوص این، هشدار می‌دهیم و با واکنش تلاش می‌کنیم تا نشان دهیم که در جبهه مبارزه با تروریسم و داعش باید متحد و مستحکم باشیم.
-
نظر شما